Παρακολούθηση της κινηματογραφικής μεταφοράς του μυθιστορήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Φόνισσα» από τους μαθητές της Β΄τάξης του ΓΕΛ Λιτοχώρου
Την Τρίτη 5 Δεκεμβρίου 2023 οι μαθητές και οι μαθήτριες της Β΄τάξης του Γενικού Λυκείου Λιτοχώρου μαζί με τους καθηγητές τους Καρατζίδου Γιώτα, Παπαϊωάννου Γιώργο και Μπακαρού Σταυρούλα, στο πλαίσιο του μαθήματος της Λογοτεχνίας, παρακολούθησαν την κινηματογραφική απόδοση του διαχρονικού μυθιστορήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Φόνισσα», στον Κινηματογράφο Ευκαρπίδη στην Κατερίνη. Πρόκειται για μια κινηματογραφική προσέγγιση πάνω στην τραγική ηρωίδα, την χήρα Χαδούλα , που έχει υποφέρει από την υποτίμηση και την κατώτερη μοίρα της γυναίκας σε μια ασφυκτικά πατριαρχική κοινωνία και οπλίζει το χέρι της αφαιρώντας τις ζωές μικρών κοριτσιών του νησιού, πιστεύοντας ότι τα απαλλάσσει από το βαρύ φορτίο του φύλου τους. Θέλοντας να αποφύγει τον νόμο, βρίσκει καταφύγιο στη φύση και συγκεκριμένα τα βουνά, με το χρόνιο όμως τραύμα της να την ακολουθεί παντού και το τέλος να έρχεται σαν λύτρωση.
Το εμβληματικό αυτό έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της νεοελληνικής πεζογραφίας ζωντάνεψε μπροστά στα μάτια των μαθητών μεταφέροντάς τους σ’ ένα δυστοπικό νησί της Ελλάδας γύρω στο 1900 αναδεικνύοντας την κοινωνική θέση της γυναίκας ,την πατριαρχία και την έμφυλη βία. Η ιστορία της Χαδούλας, αλλά και όλων των γυναικείων χαρακτήρων της ταινίας συγκλόνισαν τους μαθητές και τις μαθήτριες καθώς διαπίστωσαν ότι η κοινωνική βία κατά των γυναικών σχετίζεται και με την κακοποίηση-θνησιμότητα τόσο των γυναικών, όσο και των παιδιών , ενώ ταυτόχρονα διαπίστωσαν ότι η ιστορία παρόλο που εκτυλίσσεται στο μακρινό παρελθόν προεκτείνεται στο παρόν καθώς παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη. Έτσι η κινηματογραφική απόδοση αυτού του διαγενεαλογικού δράματος που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία αποτέλεσε την αφόρμηση για σκέψη και προβληματισμό των μαθητών που μπορεί να αξιοποιηθεί και να εμπλουτιστεί στην τάξη με συζήτηση και συμπλήρωση φύλλων εργασίας. Η βαθύτερη κατανόηση της γυναικείας εμπειρίας που προσέφερε αυτή η κινηματογραφική προσέγγιση που απέσπασε έξι βραβεία στο 64ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, καθήλωσε τους μαθητές τόσο με την συγκλονιστική ερμηνεία της πρωταγωνίστριας Καρυοφυλιάς Καραμπέτη, όσο και με την μοναδική φωτογραφία του βραβευμένου φωτογράφου Γιώργου Τατάκη, αλλά και την εξαίρετη μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου. Η ανάδειξη των ποικίλων μορφών έμφυλης βίας, η σύγκριση με σύγχρονα φαινόμενα εκδήλωσης της και η αιτιολόγηση της αύξησής τους, ο προβληματισμός ως προς τα αίτια του προβλήματος , η χειραφέτηση των κοριτσιών και των αγοριών, η συνειδητοποίηση της σημασίας του τρόπου διαπαιδαγώγησης των φύλων και τέλος η συζήτηση για τους τρόπους εξάλειψης της βίας κατά γυναικών είναι θέματα που θα τους απασχολήσουν στην τάξη σ’ ένα δεύτερο επίπεδο «ανάγνωσης» τόσο του λογοτεχνικού έργου, όσο και της ταινίας. Μ΄αυτό τον τρόπο οι μαθητές υψώνουν μαζί με τον λογοτέχνη και τους συντελεστές της κινηματογραφικής ταινίας μια κραυγή διαμαρτυρίας ενάντια σε κάθε μορφή βίας απέναντι στις γυναίκες και τα παιδιά. Ακολουθώντας τα λόγια του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη: “Κάποτε το παρελθόν θα μας αιφνιδιάσει με τη δύναμη της επικαιρότητάς του” μένει να διαπιστώσουν ότι δεν θα έχει αλλάξει εκείνο, αλλά το μυαλό μας.
